بايد اسلامی‌سازی علوم انسانی به افرادی سپرده شود كه در علوم انسانی تحصيل كرده باشند و بدانند علوم انسانی چيست و چه ابعادی دارد. چنين افرادی بايد تصميم‌گير اين حوزه باشند. تدبير كسانی كه با علوم انسانی آشنا نيستند، دچار خدشه است؛ لذا گام نخست برای رفع اين مشكل، سپردن امور به افرادی است كه با علوم انسانی آشنا باشند.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
به باور عضو هيئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، كسانی كه داعيه‌دار اسلامی‌سازی علوم انسانی هستند، بايد به پرسش منتقدان پاسخ دهند تا ابعاد اين مسئله روشن شود. در كرسی‌های آزادانديشی، مؤافقان و مخالفان مطالبی بيان می‌كنند و مسير و ابعاد واقعی هر مسئله‌ای آشكار می‌شود.
گروه اندیشه: «شريف لك‌زايی»، عضو هيئت علمی پژوهشكده علوم و انديشه سياسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)، در تبيين يكی از راه‌كارهای اسلامی‌سازی علوم انسانی اظهار كرد: بايد امر اسلامی‌سازی علوم انسانی به افرادی سپرده شود كه در علوم انسانی تحصيل كرده باشند و بدانند علوم انسانی چيست و چه ابعادی دارد. چنين افرادی بايد تصميم‌گير اين حوزه باشند. تدبير كسانی كه با علوم انسانی آشنا نيستند، دچار خدشه است؛ لذا گام نخست برای رفع اين مشكل، سپردن امور به افرادی است كه با علوم انسانی آشنا باشند.
وی افزود: برای سامان‌دادن امور در اين حوزه بايد فارغ از شعار عمل كرد و اسلامی‌سازی بايد به‌صورت علمی و با رويكرد كاربردی پيش برود. در مراكز علمی كه زير نظر دولت است، همچون مراكز پژوهشی و آموزشی كه دارای اعضای هيئت علمی هستند، بايد تقويت شوند و فضای آزادی در اختيارشان قرار گيرد تا بتوانند به توليد علم بپردازند.
عضو هيئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اشاره به تأكيد مقام معظم رهبری بر ايجاد كرسی‌های آزادانديشی، تأكيد كرد: برای تحقق اين امر نياز نيست كه ساختار دست و پاگيری تعيين شود كه برای اجرای آن نيز دچار مشكل شويم؛ بايد فضايی فراهم شود تا هر كس بتواند نظرش را در فضای علمی بيان كند تا علم به پيش رود. در بحث اسلامی‌سازی علوم انسانی بيشترين خدمت را كسانی انجام می‌دهند كه نقد می‌كنند.
لك‌زايی با بيان اين‌كه منتقدان نقاط خلأ و آسيب را شناسايی می‌كنند، عنوان كرد: از طرفی نيز كسانی كه داعيه‌دار اسلامی‌سازی علوم انسانی هستند، بايد به پرسش منتقدان پاسخ دهند تا ابعاد مسئله روشن شود. در كرسی‌های آزادانديشی نيز همين امر رخ می‌دهد، يك ايده‌ای مطرح می‌شود، موافقان و مخالفان آن، مطالب خود را بيان می‌كنند و ابعاد واقعی هر مسئله‌ای آشكار می‌شود.
وی ادامه داد: آلودگی سياسی می‌تواند بر مسئله توليد علم نيز تأثيرگذار باشد و آن‌را متوقف كند. بحث فرهنگی، اخلاقی، معنوی، متعالی و متعادل بايد وجود داشته باشد تا مسئله توليد علم به‌صورت متعادل و متوازن پيش رود. اين بحث بسيار مهم است و بايد به‌طور عملی كاری صورت بگيرد و كارهايی همچون مصاحبه برای فضاسازی خوب است و همه اين‌ها بايد مقدمه‌ای برای اقدام علمی و كاربردی باشد.
اين پژوهشگر و محقق با بيان اين‌كه چنين مسائلی به‌طور عميق بايد مورد توجه قرار بگيرد، گفت: جای بحث و سخن در اين مورد بسيار است. يكی از الزامات اسلامی‌سازی علوم انسانی اين است كه بايد منابع و متونی كه انديشمندان ما در گذشته نگاشته‌اند، بايد به‌صورت منسجمی در اختيار اصحاب فكر و فرهنگ جامعه ما قرار بگيرد.
عضو هيئت علمی پژوهشكده علوم و انديشه سياسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تصريح كرد: به‌عنوان نمونه متأسفانه ما يك دوره آثار بوعلی سينا به‌عنوان بزرگ‌ترين متفكرمان را به‌شكل منسجم در اختيار نداريم، يا يك دوره ترجمه آثار بوعلی را نداريم؛ لذا از دانشجويی كه با زبان عربی آشنايی كافی ندارد، نمی‌توان انتظار داشت كه از چنين متونی استفاده كند.
لك‌زايی بيان كرد: بنابر اين ابتدا بايد آثار بزرگان ما به‌شكل صحيحی ترجمه و در اختيار دانشجويان قرار گيرد. همچنين اساتيدی كه با زبان عربی آشنايی كافی ندارند، نمی‌توانند با افكار بزرگان ما آشنا شوند. اين‌ها از الزامات بحث اسلامی‌سازی علوم انسانی است. حتی ما آثار فارابی را يك دوره كامل در اختيار نداريم.
وی با بيان اين‌كه برخی از رساله‌های فارابی اصلا در ايران موجود نيست، اظهار كرد: با اين‌كه اكنون سه، چهار دوره از جشنواره فارابی برگزار شده، ولی حتی درباره آثار فارابی كار منسجمی صورت نگرفته است. متوليان امر می‌توانند يك دوره كامل آثار او را منتشر كنند. همچنين آثار خواجه نصيرالدين طوسی و سهروردی نيز همين‌گونه هستند.
لك‌زايی ادامه داد: البته درباره آثار ملاصدرا توسط بنياد حكمت اسلامی صدرا تلاش‌ها و اقداماتی صورت گرفته است، ولی ما انتظار داريم كه قشر عظيم دانشگاهيان ما با اين بحث‌ها به‌ويژه آثار ملاصدرا آشنا شوند و آثار ايشان به قلم مترجمان زبردست ترجمه شود و در اختيار جامعه ما قرار بگيرد.
اين محقق و پژوهشگر با بيان اين‌كه گاهی ما توقعاتی داريم كه چون الزامات آن‌را فراهم نكرده‌ايم، قابل تحقق نيستند، گفت: اگر چه ما دم از اسلامی‌سازی می‌زنيم، اما متأسفانه می‌بينيم كه دانشجويان ما به آثار غربيان بسيار راحت‌تر از آثار اسلامی دسترسی دارند. غالب آثار افلاطون و ارسطو به‌عنوان دو متفكر بسيار بزرگ در دوران يونان باستان به صورت كاملا منقح و به زبان فارسی در دسترس است، ولی متأسفانه آثار متفكران ما اين‌گونه نيست و در مورد آن جفا شده است.
وی عنوان كرد: لذا در زمينه اسلامی‌سازی علوم انسانی حرف‌ها و شعارهای خيلی خوبی بيان شده، ولی چنين الزاماتی را پديد نياورده‌ايم و يك محقق امكان ورود در اين عرصه را با توجه به عدم و كمبود امكانات ندارد. ضروری است مراكزی كه ادعای بحث اسلامی‌سازی علوم را دارند، در اين حوزه سرمايه‌گذاری بيشتری كنند.
عضو هيئت علمی پژوهشكده علوم و انديشه سياسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تأكيد كرد: لازم است كه آثار متفكران اصلی‌مان را سامان‌دهی كنند و آن‌ها را برجسته و مطرح كنند تا به شكل شايسته‌ای در اختيار جامعه علمی قرار گيرد و تأثيرات آن آشكار شود. لذا بايد زمينه‌ای فراهم شود تا شعارها محقق و تحرك گسترده‌تری در اين زمينه ايجاد شود و ما را در جهت دست‌يابی به اهداف‌مان ياری كند.
مطالب مرتبط
انجمن‌های علمی؛ پيشگامان اسلامی‌سازی علوم انسانی
اسلامی‌سازی علوم انسانی بنيان تحولات جهانی را سامان می‌دهد
اسلامی‌سازی علوم انسانی، خيزش دوباره تمدن اسلامی است
مسیر اسلامی کردن علوم از فلسفه می گذرد