به باور عضو هيئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، اگر انجمن‌های علمی حوزه و دانشگاه حمايت شوند با توجه به ظرفيتی كه وجود دارد و نيروهايی كه در چنين مراكزی حضور دارند، می‌توانند در مسير فعاليت اسلامی‌سازی علوم انسانی مؤثر واقع شوند. اين پژوهشگر تصريح كرد: اگر فعاليت‌های مربوط به توليد علم، دولتی شود و وارد نهادها و سازمان‌های دولتی شود، ساز و كارهای اداری و ساختاری و قواعد و قوانين دست‌وپا گير، موجب از بين‌رفتن انگيزه‌ها می‌شود.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
گروه انديشه: «شريف لك‌زايی»، عضو هيئت علمی پژوهشكده علوم و انديشه سياسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا)، در تبيين يكی از راه‌كارهای اسلامی‌سازی علوم انسانی اظهار كرد: نهادهای غيردولتی اگر در مسير اسلامی‌سازی علوم انسانی گام بردارند، موفق‌تر از نهادهای دولتی می‌توانند عمل كنند.
وی افزود: محققان اگر ايده جديدی دارند بايد مورد حمايت قرار بگيرند تا ايده‌شان پرورش يافته، طرح شود و بسط پيدا كند و درباره آن ميزگردها و نشست‌هايی گذاشته شود. نهادهای غيردولتی در اين زمينه می‌توانند سريع‌تر و بهتر عمل كنند؛ به‌عنوان نمونه انجمن‌های علمی كه در حوزه‌ها و دانشگاه‌ها وجود دارند.
عضو هيئت علمی پژوهشكده علوم و انديشه سياسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اشاره به سابقه حضور خود در انجمن‌های علمی حوزه و دانشگاه عنوان كرد: اگر اين انجمن‌ها حمايت شوند و به آن‌ها مجال داده شود، با توجه به ظرفيتی كه وجود دارد و نيروهايی كه در چنين مراكزی حضور دارند، می‌توانند در مسير فعاليت اسلامی‌سازی علوم انسانی مؤثر واقع شوند.
لك‌زايی تأكيد كرد: نهادهای دولتی نبايد در زمينه اسلامی‌سازی علوم انسانی وارد توليد علم شوند. نهادهايی همچون شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارت علوم، تحقيقات و فناوری و حتی حوزه‌ها و دانشگاه‌ها بايد افراد و گروه‌هايی كه در انجمن‌های علمی حضور دارند، حمايت و هدايت به اين سمت كنند كه امر توليد علم را به عهده بگيرند.
وی با بيان اين‌كه توليد انديشه‌ها و دانش‌هايی كه مبتنی بر فرهنگ اسلامی است، بايد بر عهده چنين مراكزی قرار بگيرد، گفت: اين آموزه‌ها جهان‌شمول هستند، وقتی از اسلامی‌سازی سخن می‌گوييم، منظورمان اين نيست كه علومی توليد شود كه مختص يك جامعه و يك كشور باشد، بلكه آموزه‌های اسلامی به‌گونه‌ای است كه می‌تواند تمام جوامع و فرهنگ‌ها را تحت پوشش خود قرار دهد.
اين پژوهشگر ادامه داد: ضروری است كه اين‌گونه علوم توليد شود و بسط و گسترش يابد، چنان‌كه در دوره ميانه اين اتفاق افتاد. دوره ميانه از قرن دوم، سوم هجری آغاز می‌شود و تا قرن هفتم، هشتم هجری ادامه پيدا می‌كند، در اين دوران تمدن اسلامی به اوج رسيده بود. در اين دوران، فيلسوفان برجسته‌ای داشتيم.
عضو هيئت علمی پژوهشكده علوم و انديشه سياسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اشاره به برخی از فيلسوفان مشهور تمدن اسلامی اظهار كرد: بزرگانی همچون فارابی، بوعلی سينا، شيخ اشراق، سهروردی، و خواجه نصيرالدين طوسی در اين دوران حضور داشتند. دوره جديد تمدن اسلامی كه در حال تأسيس است، دوره‌ای است كه با حكمت متعاليه به‌وجود می‌آيد.
اين پژوهشگر تصريح كرد: ملاصدرا وضعيتی را پديد آورده و دانشی را تأسيس كرده است كه انقلاب اسلامی يكی از محصولات و معلولات آن است. امام خمينی(ره) به‌عنوان يك حكيم حكمت متعاليه مطرح هستند. چند روز قبل، آيت‌الله سيدحسن مصطفوی تأكيد می‌كرد كه اگر امام(ره) فيلسوف نبود، انقلاب نمی‌كرد.
لك‌زايی تأكيد كرد: اگر امام(ره) فيلسوف نبود، فقه ايشان نيز راكد می‌ماند، اين فلسفه بود كه اين توان و اين ظرفيت را به ايشان داد كه فقه را به پويايی برساند و حركت عظيمی ايجاد كند تا جامعه را به پيش ببرد. بعد از دوران ميانه كه تمدن اسلامی به اوج رسيده بود، ركودی مشاهده می‌شود و الان با ظرفيتی كه بعد از انقلاب اسلامی به‌وجود آمده است، می‌توان امكانات، منابع و هزينه‌ها را به‌گونه‌ای سامان داد كه تمدن اسلامی دوباره به اوج خود بازگردد.
وی با بيان اين‌كه افراد و گروه‌هايی كه به‌صورت آزاد فعاليت می‌كنند، به‌دليل اين‌كه دارای انگيزه‌های شخصی هستند، فعاليت‌ها، تلاش‌ها و كوشش‌های آن‌ها از عمق و غنای بالايی برخوردار است، عنوان كرد: اگر فعاليت‌های مربوط به توليد علم، دولتی شود و وارد نهادها و سازمان‌های دولتی شود، متأسفانه ساز و كارهای اداری و ساختاری و قواعد و قوانين دست‌وپا گير، موجب از بين‌رفتن برخی از اين انگيزه‌ها می‌شود.
عضو هيئت علمی پژوهشكده علوم و انديشه سياسی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی اظهار كرد: اين سؤال مطرح است كه در جامعه ما افرادی كه ايده جديدی دارند، اين ايده جديدشان را به كجا بايد ارائه كنند؟ كدام نهاد علمی وجود دارد كه از آن‌ها حمايت و پشتيبانی كند؟ آيا اصلا حمايت و پشتيبانی صورت می‌گيرد؟
وی تأكيد كرد: اين مطلب احتياج به مطالعه دارد كه ببينيم افرادی كه چه در حوزه علوم انسانی و چه غير علوم انسانی، ايده‌ها و خلاقيت‌هايی دارند، بايد مورد حمايت واقع شوند تا فكر و ايده آن‌ها به بار بنشيند و نتيجه دهد. غالب رؤسای دانشگاه‌های ما علوم انسانی نخوانده‌اند، با اين حال ما چگونه می‌توانيم انتظار داشته باشيم كه اسلامی‌سازی علوم انسانی در كشورمان سامان پيدا كند؟
لك‌زايی با بيان اين‌كه رشته‌های علوم انسانی موجود در دانشگاه‌های ما نحيف است، افزود: اين مشكل را چگونه بايد حل كرد؟ نهادهای رسمی كه در امر آموزش كشور حضور دارند، بايد اصلاح را از خودشان آغاز كنند، ساختارهای دست و پا گيری كه وجود دارد، به اين مشكلات دامن می‌زند و كار را مشكل‌تر می‌كند.
مطالب مرتبط
انجمن‌های علمی؛ پيشگامان اسلامی‌سازی علوم انسانی
اسلامی‌سازی علوم انسانی بنيان تحولات جهانی را سامان می‌دهد
اسلامی‌سازی علوم انسانی، خيزش دوباره تمدن اسلامی است
مسیر اسلامی کردن علوم از فلسفه می گذرد